Wybudowana na przełomie lat 60-ych i 70-ych oczyszczalnia ścieków w Zawierciu zlokalizowana jest przy ul. Włodowskiej 21, na lewym brzegu rzeki Warty. Jej zadaniem jest oczyszczanie ścieków komunalnych, czyli ścieków bytowych oraz mieszaniny ścieków bytowych , przemysłowych i opadowych. W latach 1993 do 1998 i 2008 do 2009 została gruntownie zmodernizowana przez władze miejskie Zawiercia.
Po modernizacji przepustowość nominalna (projektowa) oczyszczalni wynosi 32 tys. m3/ dobę. Średnia dobowa przepustowość oczyszczalni wynosi ok. 12 000 m3/dobę. Ścieki doprowadzane są systemem kanalizacyjnym oraz dowożone wozami asenizacyjnymi. Ilość ścieków dowożonych stanowi ok. 0,7 % wszystkich ścieków.
Na oczyszczalni oczyszczane są również ścieki przemysłowe. Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna z podwyższonym usuwaniem biogenów. Część mechaniczna obejmuje kraty schodkowe gdzie zatrzymywane są części stałe (tzw. skratki), piaskowniki gdzie zatrzymywana jest frakcja mineralna oraz osadniki wstępne gdzie usuwana jest frakcja łatwoopadająca (tzw. zawiesina). Część biologiczną stanowią komory osadu czynnego i komory biologicznej defosfatacji. Oczyszczanie biologiczne jest oparte na technologii niskoobciążonego osadu czynnego w komorach nitryfikacji i denitryfikacji oraz biologiczne usuwanie fosforu w komorach beztlenowych. Usuwanie biologiczne fosforu jest wspomagane chemicznym strącaniem poprzez dodawanie koagulantu – siarczanu żelazowego (PIX). Oczyszczone ścieki są odprowadzane kolektorem do rzeki Warty bezpośrednio lub poprzez staw biologiczny, gdzie następuje ich dodatkowe natlenienie. W procesie technologicznym powstają dwa rodzaje osadu: osad wstępny gromadzony w osadnikach wstępnych oraz osad nadmierny. Osad nadmierny jest zagęszczany mechanicznie i grawitacyjnie a osad surowy grawitacyjnie. Unieszkodliwianie osadu odbywa się w drodze fermentacji mezofilowej metanowej w wydzielonej komorze fermentacyjnej zamkniętej, po której osady są kierowane do otwartych komór fermentacyjnych a potem są odwadnianie mechanicznie na prasie taśmowej. W procesie fermentacji wydzielany jest biogaz, który jest ujmowany i wykorzystywany w pierwszej kolejności do spalania w kogeneratorach, w których wytwarzana jest energia elektryczna oraz ciepło odpadowe. Gaz może być również spalany w kotłach wodnych opalanych gazem. Wytworzone ciepło, zarówno odpadowe z generatorów jak i kotłów wodnych jest wykorzystywane do celów technologicznych i do ogrzewania. Oczyszczalnia cechuje się wysoką skutecznością usuwania zanieczyszczeń, spełnia nałożone pozwoleniem wodnoprawnym wymogi co do jakości ścieków oczyszczonych.
Informacja dotycząca osadów ściekowych
Głównym zadaniem Oczyszczalni ścieków w Zawierciu jest oczyszczanie ścieków komunalnych, czyli pochodzących z systemu kanalizacyjnego miasta i dowożonych wozami asenizacyjnymi. Stopień ich oczyszczenia musi być i jest zgodny z obowiązującymi normami i pozwoleniem wodnoprawnym.
Niestety do tej pory nie udało się opracować takiej technologii oczyszczania ścieków, w której nie powstawałyby odpady. Jednym z nich są osady ściekowe. Aby przygotować je do ostatecznego unieszkodliwienia i pozbawić negatywnego oddziaływania na środowiska muszą być poddane przeróbce.
W naszej oczyszczalni ta przeróbka polega na zagęszczeniu osadów, ich stabilizacji beztlenowej, czyli fermentacji, odwodnieniu mechanicznym i opcjonalnie higienizacji wapnem. W trakcie fermentacji dodatkowo otrzymywany jest biogaz, stanowiący źródło energii elektrycznej. Nie jest to jednak koniec problemu, bo otrzymujemy ustabilizowany komunalny osad ściekowy, który nadal jest odpadem. Jego zagospodarowanie spędza sen z powiek wszystkim eksploatatorom oczyszczalni ścieków. Kiedyś był głównie składowany na składowiskach odpadów, ale ze względu na dużą zawartość związków organicznych jest to prawnie zabronione.
Generalnie przyjmuje się dwa kierunki postępowania z osadami. Pierwszy to ich przyrodnicze wykorzystanie, z uwagi na właściwości nawozowe i glebotwórcze, a drugi polega na termicznym przekształcaniu, poprzez wykorzystanie właściwości paliwowych. Przyrodnicze wykorzystanie osadów, w tym również rolnicze, jest najtańsze. Rodzi jednak dużo obaw i to mimo wzrastających wymagań, dotyczących jakości osadów i ograniczania dozwolonych dawek na jednostkę powierzchni. Szczególne zaniepokojenie społeczne budzi stosowanie osadów w rolnictwie. Nie da się zaprzeczyć, że wprowadza się w ten sposób do gruntu mikrozanieczyszczenia organiczne i nieorganiczne oraz różne drobnoustroje. Komunalne osady ściekowe, powstające w Oczyszczalni ścieków w Zawierciu przetwarzane są w instalacji na oczyszczalni ścieków „Boguszowice” w Rybniku oraz wykorzystywane są w procesie odzysku na składowisku odpadów w Zawierciu .